Tôi vẫn thường tiếc nuối một điều rằng tôi biết đến sách sao mà muộn quá. Năm 18 tuổi tôi mới có thể dành tiền tìm mua những cuốn truyện mà mình yêu thích. Bởi nhà tôi nghèo, tiền ăn còn không đủ thì lấy đâu ra tiền cho tôi mua sách cơ chứ.

 Và chính năm 18 tuổi biết mua sách, tôi được đọc “Totto – chan, Cô bé bên cửa sổ”.  Bắt đầu cho một chuỗi thói quen kỳ lạ là cứ tháng 11 – tôi lại đọc về cô bé Totto chan và thầy Kobayashi.

Tháng 11, cái lạnh  buốt giá len lỏi từng ngõ ngách của thành phố. Mỗi sớm đến chỗ làm tôi lại đọc một chương của cuốn sách và ghi lại bài học mới mà tôi ngẫm được từ thầy hiệu trưởng  kính mến, và những bạn nhỏ đáng yêu của trường Tomoe.

Totto chan là một cô bé hoạt bát, luôn tò mò và khám phá mọi thứ xung quanh cuộc sống. Cô bé thu hút tôi bởi nét ngây ngô, đáng yêu, và sự ngoan ngoãn, nhiệt tình sẻ chia, điều hiếm thấy ở trẻ nhỏ bây giờ. Với nhiều người việc Totto chan là cô bé hư, khó bảo khi đóng – mở nắp bàn liên tục, hay vẽ cờ tổ quốc lan ra bàn vì thiếu giấy, việc gọi những người hát rong và hỏi chuyện với chú chim nhạn ngay trong giờ học. Nhưng với tôi, tôi chỉ thấy Totto chan lại đặc biệt đáng yêu, một cô bé có tâm hồn hết sức trẻ thơ và trong sách.  Và cũng chính vì vậy mà Totto chan bị đuổi học ngay từ lớp .

Tôi chợt nhận ra được một điều rằng, xã hội chúng ta đang sống, với những quy định quá nghiêm ngặt, những điều cấm kị, những định kiến hay giáo dục khô cứng đã giết chết bao ước mơ, dập tắt những ngọn lửa của niềm khát khao được thoát khỏi thực tại, được tự do trong thế giới của chính mình để theo đuổi đam mê ngay từ khi mới nhen nhóm. Tôi nhận ra không chỉ trẻ con nên đọc Tottochan, người lớn lại càng phải đọc Tottochan. Và đó là cuốn sách duy nhất tôi chọn để tặng cho người thân, bạn bè và cả những người mới gặp mình.

Có một chi tiết tôi rất thích, rất ấn tượng mang đến cho tôi sự ngưỡng mộ tuyệt đối dành cho thầy Kobayashi. Đó chính là khi thầy khen Totto chan: "Em thật là một cô bé ngoan". Lời khen rất bình thường, nhưng có tác động sâu xa đến Totto-chan. Đứa trẻ mà người đời dễ dàng gắn cho cái mác đứa bé hư . Và thầy là người thầy, người hiệu trưởng đầu tiên mà tôi biết, có thể ngồi chăm chú lắng nghe Totto kể chuyện suốt bốn tiếng đồng hồ. Một câu nói làm nên hình ảnh thầy Kobayashi mà ta nên biết: “Hãy để các em phát triển tự nhiên. Đừng cản trở khát vọng của các em. Ước mơ của các em lớn hơn mơ ước của các thầy cô nữa.”Người thầy hiệu trưởng vĩ đại trong tim các học sinh Tomoe, hẳn không phải một người chỉ “chăm chút cho ngôi trường của mình” mà còn biết “chăm chút cho ngôi trường của mình theo đúng ý thích của các em.” Và luôn làm mọi thứ vì ước mơ của các em.
Thầy và ngôi trường của mình trở thành niềm mơ ước và cảm hứng của hầu hết mọi học sinh, thầy cô trên toàn thế giới. Trường Tomoe đặc biệt. Nhưng vượt qua những trở ngại và khác biệt tính cách, các học sinh ở Tomoe đều hoà hợp với nhau như anh em một nhà. Nơi đây, các bạn nhỏ được tự do phát huy cá tính và khả năng bẩm sinh.

Nhờ sự giáo dục của thầy hiệu trưởng Kobayashi, học sinh Tomoe đều trở thành những người tốt và thành đạt trong xã hội. Mặc dù trường Tomoe chỉ tồn tại trong một thời gian ngắn ngủi rồi bị bom đạn của thế chiến thứ hai phá sập, toàn bộ học sinh luôn luôn khắc ghi ngôi trường trong kí ức của họ, đặc biệt là Totto-chan. Nhà văn Tetsuko từng tâm sự: "Nếu không học ở Tomoe, nếu không được gặp thầy Kobayashi, có lẽ tôi đã là một người mang đầy mặc cảm tự ti với cái mác ‘đứa bé hư’ mà mọi người gán cho".

Có lẽ, sau tất cả thì điều duy nhất mà sách không dạy ta, chính là sự biết ơn sâu sắc đối với những người thầy  như thế. Xung quanh tôi và các bạn, các thầy cô cũng đang cần mẫn hàng ngày mong muốn mang cho chúng ta những điều tuyệt vời nhất.

 “Đừng bỏ lỡ cơ hội cảm ơn thầy cô của mình bởi bạn chẳng biết được mình còn được gửi lời cảm ơn đến thầy cô trong bao nhiêu năm nữa.”