Hướng dẫn giải bài tập chi tiết
CÁC DẠNG BÀI TẬP
Phương pháp
Dấu hiệu để nhận ra quy luật di truyền do gen trong tế bào chất là: Gen trong tế bào chất di truyền theo dòng mẹ.
Ví dụ mẫu
Lấy hạt phấn của của hoa loa kèn màu xanh thụ phấn cho cây hoa loa kèn màu vàng được F1 đồng loạt màu vàng. Ngược lại, lấy hạt phấn của hoa loa kèn màu vàng thụ phấn cho hoa loa kèn màu xanh được F1 đồng loạt màu xanh.
a) Phép lai trên được gọi là gì? Vì sao sử dụng phép lai trên cho phép biết được gen quy định tính trạng nằm ở đâu trong tế bào?
b) Tính trạng màu hoa di truyền theo quy luật nào?
c) Trong điều kiện nào, tính trạng do gen nằm trong tế bào chất quy định nhưng kiểu hình của con không hoàn toàn giống kiểu hình của mẹ?
Hướng dẫn giải
♀ hoa màu vàng x ♂ hoa màu xanh => F1: 100% hoa màu vàng
♀ hoa màu xanh x ♂ hoa màu vàng => F1: 100% hoa màu xanh
a) - Phép lai trên có sự hoán đổi vai trò của bố mẹ với nhau => Đây là phép lai thuận nghịch.
- Sử dụng phép lai thuận nghịch có thể biết được gen quy định nằm ở đâu trong tế bào là vì: Nếu gen nằm trong tế bào chất thì kết quả phép lai thuận nghịch là khác nhau, được di truyền theo dòng mẹ và không tuân theo các quy luật di truyền trong nhân.
b) Trong phép lai thuận nghịch trên, F1 luôn có sự biểu hiện đồng loạt theo kiểu hình của cây hoa cái => Tính trạng màu hoa di truyền theo quy luật di truyền ngoài nhân.
c) Tính trạng do gen nằm trong tế bào chất quy định nhưng kiểu hình của con không hoàn toàn giống kiểu hình của mẹ trong các trường hợp sau:
- Gen bị đột biến.
- Ngoài ra, vì tế bào chất không được phân phối đồng đều tuyệt đối cho các tế bào con như đối với nhiễm sắc thể nên có trường hợp tính trạng do gen nằm trong tế bào chất quy định nhưng kiểu hình của con không hoàn toàn giống kiểu hình của mẹ kể cả khi không có đột biến xảy ra. Ví dụ: Khi cho cây ngô lá xanh bình thường thụ phấn với cây ngô lá xanh có đốm trắng thì thế hệ con đều lá xanh bình thường. Còn khi cây lá đốm thụ phấn với cây lá xanh bình thường thì thế hệ con xuất hiện một số cây lá xanh, một số đốm và một số hoàn toàn bạch tạng.
