Bài 2: Ấn Độ
I. Tình hình Ấn Độ nửa sau thế kỉ XIX
- Quá trình thực dân xâm lược ấn Độ:
+ Từ đầu thế kỉ XVII chế độ phong kiến ấn Độ suy yếu –> các nước phương Tây chủ yếu Anh – Pháp đua nhau xâm lược.
+ Kết quả: Giữa thế kỉ XVII Anh hoàn toàn xâm lược và đặt ách cai trị ấn Độ.
- Chính sách cai trị của thực dân Anh:
+ Về kinh tế: Thực dân Anh thực hiện chính sách vơ vét tài nguyên cùng kiệt và bóc lột nhân công rẻ mạt –> nhằm biến ấn Độ thành thị trường quan trọng của Anh.
+ Về chính trị – xã hội: Chính phủ Anh thiết lập chế độ cai trị trực tiếp ấn Độ với những thủ đoạn chủ yếu là: chia để trị, mua chuộc giai cấp thống trị, khơi sâu thù hằn dân tộc, tôn giáo, đẳng cấp trong xã hội.
+ Về văn hóa - giáo dục: Thi hành chính sách giáo dục ngu dân, khuyến khích tập quán lạc hậu và hủ tục cổ xưa.
- Hậu quả
+ Kinh tế giảm sút, bần cùng
+ Đời sống nhân dân người dân cực khổ
II. Cuộc khởi nghĩa Xi-pay (1857 – 1859) ( giảm tải)
- Nguyên nhân của cuộc khởi nghĩa là do binh lính Xi-pay bị thực dân Anh đối xử tàn tệ, tinh thần dân tộc và tín ngưỡng bị xúc phạm –> binh lính bất mãn nổi dậy đấu tranh.
- Diễn biến:
+ Ngày 15/5/1857 khởi nghĩa bùng nổ ở Mi-rút.
+ Khởi nghĩa lan rộng khắp miền Bắc, miền Tây ấn Độ, kéo dài 2 năm.
+ Lực lượng tham gia la binh lính và nông dân.
+ Kết quả: Khởi nghĩa bị đàn áp và thất bại.
- Ý nghĩa lịch sử: thể hiện lòng yêu nước, tinh thần đấu tranh bất khuất, ý thức vươn tới độc lập của Ấn Độ.
III. Đảng Quốc đại và phong trào dân tộc (1885 – 1908)
- Sự thành lập Đảng Quốc đại.
- Năm 1885 giai cấp tư sản ấn Độ thành lập Đảng Quốc đại.
+ Trong 20 năm Đảng chủ trương đấu tranh ôn hòa.
+ Do thái độ thỏa hiệp của những người cầm đầu và chính sách 2 mặt của chính quyền Anh, nội bộ Đảng Quốc đại bị phân hóa thành 2 phái: ôn hòa và phái cực đoan (kiên quyết chống Anh do Ti-lắc đứng đầu).
+ Phong trào đấu tranh chống đạo luật chia cắt Ben-gan 1905.
+ Đỉnh cao của phong trào là cuộc tổng bãi công ở Bom-bay 1908.
+ Tháng 6/1908 thực dân Anh bắt Ti-lắc, kết án 6 năm tù –> công nhân Bom-bay đã tổng bãi công kéo dài 6 ngày để ủng hộ Ti-lắc.
- Cao trào cách mạng 1905 – 1908 mang đậm ý thức dân tộc đánh dấu sự thức tỉnh của nhân dân ấn Độ.