I- HẠT NHÂN NGUYÊN TỬ

1. Điện tích hạt nhân

P : 1+  -> Z proton thì hạt nhân có điện tích là Z+

(-số đv điện tích của hạt nhân có bằng số proton.)

 VD: điện tích hạt nhân nguyên tử oxi là 8+. Tính số proton, electron.

-Số proton trong nguyên tử oxi :$\frac{8+}{1+}$ =8 proton

-số electron trong nguyên tử oxi: $\frac{8-}{1-}$= 8 electron

-Số đơn vị điện tích hạt nhân Z = số proton

                                               = số electron.

2. Số khối

Số khối (A) là tổng số hạt proton (Z) và tổng số hạt notron (N) của hạt nhân đó:       

 VD : hạt nhân liti có 3 proton và 4 nơtron, số khối  của nguyên tử là bao nhiêu?

 A = Z + N = 3 + 4 = 7

Chú ý : (1)  N = A – Z

VD : nguyên tử  Na có A = 23 và Z = 11. Hãy tính số notron, electron?

Giải :         P = 11, E = 11,

                   N = A – Z = 23 – 11 = 12

Số khối A , điện tích hạt nhân Z đặc trưng cho một nguyên tố hóa học.

II- NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC

1. Định nghĩa

Nguyên tố hóa học là những ntử có cùng điện tích hạt nhân.

 2. Số hiệu nguyên tử

Số hiệu nguyên tử (Z)

                              = Số đơn vị điện tích hạt nhân 

                              = số p = số e .

Chú ý : Nói số hiệu nguyên tử bằng điện tích hạt nhân là sai. Vì chúng chỉ bằng nhau về độ lớn đại số còn đây là 2 đại lượng khác nhau.

3. Kí hiệu nguyên tử

                                ${}_Z{}^{A}X$

VD:

 Số hiệu nguyên tử của nguyên tố Na là 11 nên suy ra:

-Điện tích hạt nhân của nguyên tử là 11+

-Số đơn vị điện tích hạt nhân Z = số proton = số electron = 11

-Số khối A = Z + N = 23® N = 23-11= 12

-Nguyên tử khối của Na là 23.

III - ĐỒNG VỊ :

VD : -GV đưa ra vd minh họa: oxi có 3 đồng vị

                  ${}_8{}^{16}O {}_8{}^{17}O {}_8{}^{18}O$

số proton      8          8         8

số nơtron      8          9         10

 -  Các đồng vị của cùng 1 nguyên tố hoá học là những nguyên tử có cùng số proton nhưng khác nhau về số nơtron, do đó số khối A của chúng khác nhau.

IV- NGUYÊN TỬ KHỐI VÀ NGUYÊN TỬ KHỐI TRUNG BÌNH CỦA CÁC NGUYÊN TỐ HH

1. Nguyên tử khối

-Khối lượng của nguyên tử bằng tổng khối lượng của proton, nơtron, electron có trong nguyên tử đó.

                  m_{nguyên tử} = m_e + m_p + m_n

                  m_{nguyên tử} ≈ m_p + m_n (bỏ qua m_e)

-  Nguyên tử khối coi như bằng số khối.

2. Nguyên tử khối trung bình

 Giả sử nguyên tố A có các đồng vị : 

${}_Z{}^{A_1}X {}_Z{}^{A_2}X {}_Z{}^{A_3}X..... {}_Z{}^{A_n}X$ . Khi đó,

$A=\frac{A_{1}x +A_{2}y+A_{3}z+...+A_n.n}{100}$

Trong đó :

 x, y, z,…,n là phần trăm khối lượng của các đồng vị

A₁, A₂,A_n:số khối(KLNT) của mỗi đv

VD : oxi có 3 đồng vị

 ${}_8{}^{16}O$(99,76%)   ${}_8{}^{17}O$  (0,04%)    ${}_8{}^{18}O$ (0,2%)

Tính nguyên tử khối trung bình của oxi

Giải :

$\overline{A}=\frac{16.99,76+17.0,04+18.0,2}{99,76+004+0,2}\approx 16,004$

Có thể tính KLNT TB theo công thức

A=A₁.x+ A₂.y+A₃.z+...+A_n.n