Bài 3: Địa lí các ngành giao thông vận tải
I. Đường sắt
* Đặc điểm:
- Ưu điểm
+ Chở được hàng nặng, đi xa.
+ Tốc độ nhanh, ổn định, giá rẻ.
- Nhược điểm
+ Tính cơ động thấp, khả năng vượt dốc nhỏ, đầu tư lớn.
* Tình hình phát triển
+ Tổng chiều dài là 1,2 triệu km
+ Đổi mới về sức kéo (đầu máy chạy bằng hơi nước → đầu máy chạy bằng điêzen → chạy bằng điện → tàu chạy trên đệm từ).
+ Đổi mới về toa xe: mức độ tiện nghi ngày càng cao, các toa chuyên dùng ngày càng đa dạng.
+ Đổi mới về đường ray: rộng hơn(ngoài ra đang bị cạnh tranh với đường ô tô.
* Phân bố: Châu Âu, Đông Bắc Hoa Kì, phản ánh sự phân bố công nghiệp.
II. Đường ô tô
* Đặc điểm:
- Ưu điểm
+ Tiện lợi, cơ động, thích nghi cao với các điều kiện địa hình.
+Hiệu quả kinh tế cao trên các cự li vận chuyển ngắn và trung bình.
+Phối hợp được với các phương tiện vận tải khác.
- Nhược điểm: Gây ô nhiễm môi trường, ách tắc giao thông, tai nạn giao thông, chi dùng nhiều nguyên, nhiên liệu,...
* Tình hình phát triển
+ Thế giới có khoảng 700 triệu đầu xe.
+ Phương tiện, hệ thống đường ngày càng hiện đại.
+ Xu hướng chế tạo và sử dụng các loại tốn ít nhiên liệu, ít gây ô nhiễm MT,xuất hiện phương tiện VT siêu trọng.
*Phân bố: Bắc Mĩ,Tây Âu, Ôxtrâylia, Nhật Bản.
III. Đường ống
* Đặc điểm: - Ưu điểm: Vận chuyển được dầu khí, chất lỏng, tương đối ổn định, tiệc kiệm, giá rẻ.
- Nhược điểm: Công tác bảo vệ khó khăn, chi phí xây dựng cao.
* Tình hình phát triển: Ngành trẻ, chiều dài tăng liên tục.
* Phân bố: Khu vực Trung Đông, Hoa Kì, Liên bang Nga, Trung Quốc,..
IV. Đường sông, hồ
* Đặc điểm:
- Ưu điểm: Vận chuyển được hàng nặng, cồng kềnh, giá rẻ.
- Nhược điểm: Phụ thuộc vào ĐKTN, tốc độ chậm.
* Tình hình phát triển
+ Nhiều sông ngòi được cải tạo,đào nhiều kênh nối các hệ thống sông với nhau, phương tiện được cải tiến, tốc độ tăng.
* Phân bố: Phát triển mạnh ở Hoa Kì, Nga, Canada, châu Âu (sông Rainơ, sông Đanuýp).
V. Đường biển
* Đặc điểm:
- Ưu điểm: Đảm nhận phần lớn khối lượng hàng hóa quốc tế, khối lượng luân chuyển rất lớn, giá rẻ.
- Nhược điểm: Ô nhiễm MT biển, chi phí XD cảng nhiều.
*Tình hình phát triển
+ Phương tiện được cải tiến, phát triển và cải tạo cảng biển (cảng côntennơ), xây dựng các kênh biển.
+ Các đội tàu buôn không ngừng tăng
* Phân bố: Hai bờ Đại Tây Dương (Bắc Mĩ - EU), ven Thái Bình Dương.
VI. Đường hàng không
* Đặc điểm:
- Ưu điểm: Vận tốc nhanh, không phụ thuộc vào địa hình.
- Nhược điểm: khối lượng VC nhỏ, vốn đầu tư lớn, cước phí cao,ô nhiễm môi trường.
* Tình hình phát triển: Trên thế giới có khoảng 5000 sân bay đang hoạt đông, KLVC ngày càng lớn, tốc độ tăng.
* Phân bố: Cường quốc hàng không (Hoa Kì, Anh, Pháp, Đức, Nga), các tuyến sầm uất: xuyên ĐTD, tuyến nối Hoa Kì với châu Á - TBD.
