Bài 3: Prôtêin
I. Cấu trúc của prôtêin
- Prôtêin là chất hữu cơ, có cấu trúc đa phân mà đơn phân là các axit amin.
- Có 20 loại axit amin.
- Các prôtêin khác nhau về số lượng, thành phần và trình tự sắp xếp các axit amin.
- Prôtêin có 4 bậc cấu trúc không gian:
1) Cấu trúc bậc 1
- Các axit amin liên kết với nhau tạo nên 1 chuỗi axit amin là chuỗi pôlipeptit.
- Chuỗi pôlipeptit có dạng mạch thẳng.
2) Cấu trúc bậc 2
- Chuỗi pôlipeptit bậc 1 co xoắn (dạng ) hoặc gấp nếp (dạng ).
3) Cấu trúc bậc 3 và bậc 4
- Cấu trúc bậc 3: Chuỗi pôlipeptit cấu trúc bậc 2 tiếp tục co xoắn tạo không gian 3 chiều đặc trưng.
- Cấu trúc bậc 4: Do 2 hay nhiều chuỗi pôlipeptit cùng loại hay khác loại tạo thành.
II. Chức năng và các yếu tố ảnh hưởng đến chức năng của prôtêin
1) Chức năng của prôtêin
- Tham gia cấu tạo nên tế bào và cơ thể (ví dụ: Colagen trong các mô liên kết).
- Dự trữ các axit amin (ví dụ: Cazêin trong sữa, prôtêin trong hạt).
- Vận chuyển các chất (ví dụ: Hêmôglôbin trong máu).
- Bảo vệ cơ thể (ví dụ: kháng thể).
- Thu nhận thông tin (ví dụ: các thụ thể).
- Xúc tác cho các phản ứng (ví dụ: enzim).
- Tham gia trao đổi chất (ví dụ: hoocmôn).
2) Các yếu tố ảnh hưởng đến chức năng của prôtêin
- Nhiệt độ cao, độ pH…phá huỷ cấu trúc không gian 3 chiều của prôtêin làm cho chúng mất chức năng => hiện tượng biến tính của prôtêin.