1. Nội dung tư tưởng đạo lí được mang ra nghị luận - Vấn đề nhận thức: lí tưởng, mục đích sống, nghề nghiệp, ước mơ... - Vấn đề về đạo đức, tâm hồn, tính cách: lòng yêu nước, lòng nhân ái, vị tha, bao dung, độ lượng; tính trung thực; dũng cảm; chăm chỉ; cần cù; thái độ hòa nhã, khiêm tốn, ... - Vấn đề về các quan hệ gia đình: tình mẫu tử, tình phụ tử, tình anh em... - Vấn đề về các quan hệ xã hội: tình đồng bào, tình thầy trò, tình bạn... - Vấn đề về cách ứng xử, đối nhân xử thế của con người trong cuộc sống 2. Hình thức của những tư tưởng đạo lí được đưa ra trong đề bài - Dạng ngắn: một câu ca dao, tục ngữ, danh ngôn, châm ngôn, câu thơ... - Dạng dài: một bài thơ, truyện mang ý nghĩa triết lí cần được nghị luận * Hướng làm bài 1. Mở bài - Dẫn dắt, giới thiệu về vấn đề cần nghị luận - Khái quát chung về ý nghĩa của vấn đề đang nghị luận ( ý nghĩa chung của câu ca dao, tục ngữ, câu chuyện, ...) - Chuyển ý dẫn vào phần thân bài  ( có thể có hoặc không) 2. Thân bài * Bước 1: giải thích - Giải thích khái niệm, trên cơ sở đó giải thích vấn đề cần nghị luận - Giải thích nghĩa đen, nghĩa bóng, nghĩa chung cả câu * Bước 2. Phân tích và chứng minh những mặt đúng của tư tưởng, đạo lí đó - Lí lẽ: Bản chất của thao tác này là trả lời và chứng minh cho câu hỏi : Tại sao câu tục ngữ, ca dao, bài học từ câu chuyện đó...lại đúng và mọi người nên học theo? Biểu hiện của vấn đề là gì? - Dẫn chứng: Đưa ra một vài dẫn chứng để làm sáng tỏ ( lưu ý là dẫn chứng chung chung bao quát trước rồi mới đến dẫn chứng cụ thể. * Bước 3: bình luận, đánh giá ( bàn luận, mở rộng) - Đánh giá vấn đề theo quan điểm riêng: ý nghĩa của vấn đề, mức độ đúng – sai, - Mở rộng: phê phán, bác bỏ những mặt trái, hạn chế có liên quan đền vấn đề đang bàn luận * Bước 4: Rút ra bài học nhận thức và liên hệ bản thân - Từ sự đánh giá trên, rút ra bài học kinh nghiệm cuộc sống ( Thực chất là trả lời cho câu hỏi: Từ vấn đề bàn luận chúng ta hiểu ra điều gì?Việc nhận ra ý nghĩa của vấn đề có ý nghĩa gì đối với bản thân? 3. Kết bài: đánh giá chung lại vấn đề vừa nghị luận - Khẳng định chung về vấn đễ đã nghị luận ở phần thân bài - Liên hệ hành động (cần phải làm gì?) + lời nhắn gửi đến mọi người